Zakład Geodezji Planetarnej (ZGP) istnieje od 1965 roku kolejno: w Zakładzie Geofizyki PAN, Instytucie Geofizyki PAN, a od roku 1977 jako jeden z zakładów Centrum Badań Kosmicznych PAN. W skład Zakładu wchodzą Pracownia Geodezji Satelitarnej z siedzibą w Warszawie i Obserwatorium Astrogeodynamiczne w Borówcu, koło Poznania. W ramach Pracowni funkcjonują także Laboratorium Geodynamiczne w Książu i Stacje Obserwacji GNSS w Warszawie i we Władysławowie.
Nowoczesne badania Ziemi nie mogą się obejść bez techniki kosmicznej, stąd ulokowanie badań geodezyjnych w Centrum Badań Kosmicznych. Zarówno tematyka ściśle badawcza, związana z budową i dynamiką globu ziemskiego, jak i praktyka rutynowych pomiarów geodezyjnych i nawigacji, polegają na wykorzystaniu techniki satelitarnej. Zwłaszcza rozwój w ostatnich latach nawigacyjnych systemów satelitarnych GNSS (Global Navigation Satellite Systems) dostarcza stale nowych impulsów zarówno do prac poznawczych jak i szeroko rozumianych aplikacji. Jednocześnie pojawiają się relacje z innymi rozwijającymi się dziedzinami, takimi jak astronomia, fizyka fundamentalna, geofizyka, geologia, czy ekologia. Zmusza to do podejmowania tematyki o szerokim zakresie, interdyscyplinarnej, mieszczącej się tak w badaniach podstawowych jak i dających praktyczne zastosowania.
Tematyka badawcza Zakładu Geodezji Planetarnej CBK PAN obejmuje:
Badania geodynamiczne:
- Badania ruchu obrotowego Ziemi, w tym ruchu bieguna ziemskiego;
- Modelowanie i wyznaczanie deformacji globu ziemskiego, w tym zmian pozycji związanych z tektoniką i zjawiskami lokalnymi;
- Badanie i wyznaczanie zmian pola grawitacyjnego Ziemi;
- Pomiary i analiza pływów ziemskich; zjawisk tektonicznych i geochemicznych:
- Zmiany poziomu morza;
Metody i techniki geodezji satelitarnej w tym:
- Globalne układy współrzędnych, w tym światowa i krajowa skala czasu;
- Realizacje nowoczesnych, przestrzennych sieci geodezyjnych za pomocą technik satelitarnych;
- Nowe techniki precyzyjnego pozycjonowania i nawigacji z wykorzystaniem sztucznych satelitów, w tym techniki pomiarów laserowych;
- Metody wyznaczania orbit satelitów;
- Obserwacje i wyznaczanie trajektorii śmieci kosmicznych (space debris);
- Nowatorskie techniki geodezji satelitarnej.
Zakład prowadzi następujące stałe służby pomiarowo-obserwacyjne:
- Stacja dalmierz laserowy (SLR) w Obserwatorium w Borówcu (#7811)
- Stacja permanentna GPS w Borówcu, pracująca w ramach służby IGS (BOR1)
- Służba czasu w Obserwatorium w Borówcu
- Zmiany pola sił ciężkości – Pływy Ziemskie i ruchy górotworu – Laboratorium w Książu
- Stacja permanentna GNSS we Władysławowie
- Laboratorium GNSS w Warszawie
Zakład uczestniczy w pracach Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA i Komisji Europejskiej nad rozwojem i wykorzystaniem systemów GALILEO, EGNOS oraz budową i rozwojem programu Świadomości Sytuacyjnej w Przestrzeni Kosmicznej (SSA).
