Centrum Badań Kosmicznych PAN

tel. (+48) 224-966-200
Menu

Materiały popularnonaukowe

Wprowadzenie w świat komet

Prezentacja (pobierz PDF), z której można się dowiedzieć: czym są komety, jak się zbudowane, jak się poruszają, jak wyglądają na niebie, o dotychczasowych misjach kometarnych, a ściślej o ich bohaterkach, dlaczego planujemy trudne i kosztowne misje do komet, dlaczego orbity komet zmieniają się w czasie – na przykładzie komety 67P/Czuriumow-Gierasimienko (celu misji Rosetta), o misji …

Wprowadzenie w świat komet Read More »

Model jądra komety, uzyskany podczas pokazu dla gimnazjalistów Fot. CBK PAN/ Ryszard Gabryszewski

Warsztaty: Tworzenie modelu aktywnego jądra kometarnego

Propozycja jak przygotować pokaz wyjaśniający naturę komet. Te zajęcia można przeprowadzić zarówno w ramach lekcji szkolnej w klasie czy w plenerze, jak i dłuższych warsztatów z większym udziałem słuchających. Poziom i sposób prowadzania pokazu/warsztatów łatwo można dostosować do każdego wieku, począwszy od przedszkola po Uniwersytety Trzeciego Wieku. W zależności od liczby poruszanych problemów może trwać …

Warsztaty: Tworzenie modelu aktywnego jądra kometarnego Read More »

Model jądra komety. Fot. CBK PAN/Zenona Sawicka

Warsztaty: Rzeźbienie i malowanie komety

Propozycja jak przygotować warsztaty albo blok zajęć o kometach w przedszkolu czy pierwszych klasach szkoły podstawowej. Idea tego typu warsztatów powstawała stopniowo. Ponieważ w sierpniu 2014 sonda Rosetta, po dziesięcioletniej podróży kosmicznej, miała się zbliżyć do komety 67P/Czuriumow-Gierasimienko to postanowiliśmy przygotować metrowych rozmiarów model jądra tej komety do naszego namiotu na Pikniku Naukowym. Dla Centrum …

Warsztaty: Rzeźbienie i malowanie komety Read More »

Schemat plakatu wyjaśniającego naturę komet. W tym przykładzie tło plakatu przedstawia kometę C/2006 P1 McNaught. Fot. NASA

Prosty plakat kometarny

Omawiając naturę komet należy przede wszystkim podkreślić, że warkocze i świecąca koma (głowa) komety biorą się z aktywności stosunkowo małego jądra kometarnego, typowo o rozmiarach kilku kilometrów. Warto zwrócić uwagę na skalę zjawiska: kilometrowe jądro, które jest źródłem świecącej komy i warkoczy sięgających nawet setek milionów kilometrów (odległość Ziemi od Słońca to 150 milionów kilometrów). …

Prosty plakat kometarny Read More »

Grzegorz Sitarski – niestrudzony badacz komet

Wspomnienie o Profesorze dr hab. Grzegorzu Sitarskim (1932-2015) napisane przez dr. Krzysztofa Ziołkowskiego; ukazało się w 2015 r. w czasopiśmie Urania. Prof. Sitarski przez ponad 30 lat kierował Zakładem Mechaniki Nieba (obecnie przekształconym w Zespół Dynamiki Układu Słonecznego i Planetologii) w Centrum Badań Kosmicznych PAN. Czytaj cały tekst [PDF]:Niestrudzony badacz komet,Krzysztof Ziołkowski, Urania, nr 5/2015, …

Grzegorz Sitarski – niestrudzony badacz komet Read More »

Jan Walery Jędrzejewicz i jego obserwacje komet

Przy okazji zajmowania się trzema kometami długookresowymi z końca XIX wiekuopierwotnych półosiach wielkich ponad 10000 j.a. natrafiłam w czasopiśmie Astronomische Nachrichten na obserwacje wykonywane w Płońsku przez Dr. Jędrzejewicza, jak podpisywał zwykle swe obserwacje. Okazały się świetnej jakości. Wcześniej niewiele wiedziałam o Janie Walerym Jędrzejewiczu (1835–1887), z wykształcenia lekarzu, z zamiłowania astronomie-amatorze, którego obserwacje gwiazd …

Jan Walery Jędrzejewicz i jego obserwacje komet Read More »

Przekrój przez piernik staropolski. Fot. Małgorzata Królikowska-Sołtan

Kometa a piernik – rozważania poświąteczne

Kończąc zapasy świątecznego piernika staropolskiego, zaczęłam się zastanawiać nad wpływem porów, które w nim widać na jego wyborny smak, bo że przyprawy i miód tworzą istotę jego smaku, to chyba nikogo nie trzeba przekonywać. Uznałam, jak inni przede mną, że pory są najpewniej nie do przecenienia w tym kontekście, ale po chwili uderzyła mnie analogia …

Kometa a piernik – rozważania poświąteczne Read More »

Heliosfera. Rys. CBK PAN / Marzena A. Kubiak, Maciej Frołow, Tentaris

Budowa heliosfery

Rzut oka artysty na heliosferę (grafika po prawej stronie) i jej najbliższe otoczenie w Galaktyce. Słońce zanurzone jest w Obłoku Lokalnym materii międzygwiazdowej, złożonej ze zjonizowanych i neutralnych atomów oraz ziaren pyłu i przenikniętej polem magnetycznym. Obłok Lokalny jest jednym z szeregu podobnych obłoków międzygwiazdowych zanurzonych w Lokalnym Bąblu bardzo gorącej (ok. miliona stopni) i …

Budowa heliosfery Read More »

Rys. NASA

Multifraktalny wiatr słoneczny

W skomplikowanej dynamice fluktuacji parametrów plazmowych wiatru słonecznego można odczytać pewien ukryty porządek opisywany przez chaotyczny dziwny atraktor, wykazujący strukturę multifraktalną Podstawowe pojęcia analizy fraktalnej i dynamiki nieliniowej pojawiają się w różnych kontekstach, i nie zawsze są jednoznacznie rozumiane. Można powiedzieć, że fraktal jest nieregularnym obiektem geometrycznym, podzielnym na części, z których każda (przynajmniej w …

Multifraktalny wiatr słoneczny Read More »

Sonda IBEX. Rys. NASA

Granice heliosfery oczami IBEX-a

W 2009 roku w środowisku heliofizyków zawrzało, kiedy pół roku od startu sonda IBEX na pierwszej mapie pełnego nieba pokazała zamiast przewidywanego rozmazanego placka coś, co kształtem przypomina wstęgę. Z początkiem 2012 roku IBEX kolejny raz zmienił dotychczasowy obraz heliosfery. Czytaj cały tekst [PDF]: Granice heliosfery oczami IBEX-a, Justyna M. Sokół, ACADEMIA, nr 2/2012, str. …

Granice heliosfery oczami IBEX-a Read More »

For. NASA

Heliosfera i jej granice

Dzięki rozwojowi nauki w ostatnich kilkudziesięciu latach możemy dziś oglądać przestrzeń kosmiczną nie tylko w zakresie widzialnym, ale również poprzez promieniowanie radiowe, mikrofalowe, rentgenowskie czy ultrafioletowe. Jednak w żadnym z tych zakresów nie jesteśmy w stanie dojrzeć granic najbliższego nam świata, czyli miejsc, gdzie materia pochodząca ze Słońca spotyka się z materią międzygwiazdową. Czytaj cały …

Heliosfera i jej granice Read More »

Teledetekcja, czyli…?

Większość informacji o świecie człowiek uzyskuje poprzez wzrok. W przeciwieństwie do innych zmysłów – np. smaku, dotyku – obserwacja wizualna nie wymaga bezpośredniego kontaktu „detektora” (ludzkiego oka) z obserwowanym obiektem: kolor i kształt budynku jesteśmy w stanie stwierdzić z odległości setek metrów. We współczesnych obserwacjach środowiska oko zastępują elektroniczne sensory. Wkraczamy tym samym w świat …

Teledetekcja, czyli…? Read More »

Przewiń do góry